Nobel Edebiyat Ödülü’nde sürpriz




Nobel Edebiyat Ödülü’nde bu yıl da sürpriz yaşandı. Japon yazar Haruki Murakami’nin ödülü alması beklenirken, Fransız hikayeci Patrick Modiano’ın adı açıklandı.


Kimin kazanacağı tahmin edilmesi en güç ödüllerden olan Nobel Edebiyat Ödülü’nün sahibi belli oldu. İsveç Akademisi Genel Sekreteri Peter Englund, ödülün duyurulması sırasında Modiano'yu "çağdaş kısa hikâyenin ustası" olarak tanımladı. Açıklamada özgün bir dile ve kurguya sahip Modiano'nun ustası olduğu bellek sanatıyla yazıya dökülmesi en zor olan insan yazgılarını yansıttığı ve işgal altındaki yaşamları açığa çıkardığı için ödüllendirildiğini belirtti.

Ödülü kazanan 11'inci Fransız olan 69 yaşındaki Modiano ayrıca 8 milyon İsveç kronu (1,1 milyon dolar) alacak.

Paris'te yaşayan ve bugüne dek az sayıda röportaj veren Modiano, ödülünü Alfred Nobel'in ölüm tarihi olan 10 Aralık'ta düzenlenecek törenle alacak.

1945 yılında doğan Patrick Modiano döneminin en yetenekli yazarlarından biri olarak biliniyor ve bellek, kimlik ve zaman temalı romanlarıyla tanınıyor. 1968 yılında yayımlanan ilk romanı La Place de I’Etoile’de (Yıldız Meydanı) anlattığı işgal altındaki Paris gibi, geçmiş dönemlerin ve yeni mekânların atmosfer ve detaylarını son derece belirgin bir şekilde zihnimizde canlandırır. Babam ve Ben (Tudem Yayınları) ile bizi 1960’lı yıllara, çocukluğunu Paris’teki Kuzey Garı semtinde geçiren tuhaf soyadlı küçük bir kızın tatlı dünyasına götürür.

Patrick Modiano La Place de I’Etoile’de (Yıldız Meydan) romanıyla Roger-Nimier ve Fénéon ödüllerinin sahibi.1972 yılında, Fransız Akademisi, Modiano’nun Les Boulevards de Ceinture (Kemer Bulvarları) adlı kitabına Büyük Roman Ödülü’nü verdi. Modiano 1975 yılında, Villa triste ile Kitapçılar Ödülü’ne, 1978 yılında ise Rue des Boutques Obscures (Karanlık Mağazalar Caddesi) ile Goncourt Ödülü’ne layık görüldü.

Modiano'nun Türkçede En Uzağından Unutuşun, İlk Gençlik, Bir Sirk Geçiyor ve Kötü Bir İlkbahar adlı romanları ile Babam ve Ben adında bir çocuk kitabı bulunuyor.

Murakami başka bahara

Son yılların gözde favorisi Japon yazar Haruki Murakami'nin esamisi yine okunmazken, sürpriz biçimde ismi öne çıkan Kenyalı yazar Ngũgĩ wa Thiong’o da hayal kırıklığı yarattı.

107 yazardan yalnızca 13’ü kadın

- İlk kez 1901’de verilen Nobel Edebiyat Ödülü, özellikle iki Büyük Savaş’ın da etkisiyle 1914, 1918, 1935, 1940, 1941, 1942 ve 1943 yıllarında verilmedi.

- 1901-2013 yılları arasında Nobel Edebiyat Ödülü’nü kazanan yazarların yaş ortalaması 65.

- Ödülü kazanan en genç yazar, Rudyard Kipling. İngiliz yazar, Nobel’i 1907’de aldığında 42 yaşındaydı.

- Nobel kazanan en yaşlı yazar, Doris Lessing. Ödülü 2007’de aldığında 88 yaşındaydı.

- Bugüne kadar 107 yazara verilen, dört kez de paylaştırılan ödülü yalnızca 13 kadın yazar alabildi.

- Ödül bugüne dek iki yazar tarafından reddedildi. 1958’de muhalif yazar Boris Pasternak önce kabul etti, daha sonra Sovyetler Birliği yetkililerinin baskıları sonucunda geri çevirmek zorunda kaldı. 1964’te de Jean-Paul Sartre, tüm resmi ödüllere karşı olduğu gerekçesiyle Nobel’i reddetti.

- Nobel Edebiyat Ödülü en çok İngiliz dilinde yazan yazarlara verildi: 27 kez. İngilizceyi 13’er kezle Fransızca ve Almanca, 11 kezle İspanyolca, 7 kezle İsviççe ve 6 kezle İtalyanca izliyor.

- Nobel Edebiyat Ödülü madalyasının tasarımı, İsveçli heykelci ve gravürcü Erik Lindberg tarafından yapıldı. Madalyada, bir defne ağacının altında oturan, kendinden geçercesine Esin Perisi’nin şarkısını dinleyip yazan genç bir adam betimleniyor.